JEC Forum Central Europe: ekosystem kompozytów w sercu Europy

Pierwsza edycja JEC Forum Central Europe odbyła się w dniach 17–18 września 2025 r. w Krakowie. Pojawili się na niej przedstawiciele branży kompozytowej z 23 krajów. Obiecujące dane liczbowe, analiza rynku polskiego i środkowoeuropejskiego oraz innowacje techniczne nadały ton wydarzeniu, które ma stać się stałym punktem w kalendarzu europejskiego przemysłu.

JEC Forum Central Europe to najnowsze z serii wydarzeń organizowanych przez JEC Group w Europie i Azji. Po Włoszech, regionie DACH i Azji Południowo-Wschodniej, Polska i jej sąsiedzi zebrali się w Krakowie na pierwszej edycji tego wydarzenia, zorganizowanej we współpracy z Targami w Krakowie, organizatorem targów i konferencji w Polsce. Liczby świadczą o dynamice tego spotkania: 585 spotkań biznesowych, 93 akredytowanych nabywców, 979 potencjalnych klientów, 217 uczestników z 23 krajów i 39 wystawców.

Od samego początku Anne-Carole Barbarin, dyrektor ds. wydarzeń regionalnych w JEC, podkreślała ambitny charakter imprezy: „Od sześciu lat naszym celem jest tworzenie realnych możliwości. Chcemy zbliżyć się do lokalnych ekosystemów. To rozwiązanie dostosowane do indywidualnych potrzeb”.

Ewa Woch, prezes Targów w Krakowie, podziela ten entuzjazm. „Wierzymy, że Kraków może stać się polską Doliną Krzemową dzięki swoim uczelniom. Celem tego forum jest otwarcie się na nowych klientów z Europy i całego świata. To sytuacja korzystna dla wszystkich: JEC otwiera się na Europę Środkową, a nasze firmy otwierają się na nowe rynki” – powiedziała.

„Polska jest dla nas ważnym krajem. Nasz pierwszy klient pochodził z Polski, nasz pierwszy prototyp powstał tutaj, więc mamy bardzo dobre relacje z tym krajem. Jest to dla nas atrakcyjny rynek, na którym zrealizowaliśmy wiele projektów z firmami motoryzacyjnymi Tier 1 i 2 oraz w zakresie gotowych produktów dla sektora obronnego i morskiego” – zauważa Mark Ludwig, dyrektor operacyjny Infinici.  

Możliwości i czynniki wzrostu w zmieniającej się Europie Środkowej

Rynek kompozytów w Europie Środkowej przyciąga coraz większą uwagę producentów. Według Philippe'a Estina (Estin & Co) „region ten stanowi 1–2% światowego rynku kompozytów pod względem wartości, czyli 200 000 ton. Osiemdziesiąt procent tej ilości pochodzi z Polski i Czech, przy czym Polska stanowi 50%, a Czechy około 30%”. Same sektory transportu, budownictwa i energetyki stanowią 75% rynku.

Dynamika wzrostu jest realna, a wzrost wolumenu w latach 2018–2024 wyniesie 5%, czyli o dwa punkty procentowe powyżej średniej europejskiej. „Nawet jeśli rok 2025 będzie złym rokiem ze względu na niepewność polityczną i wojnę na Ukrainie”, zastrzega Estin, „region ten pozostaje konkurencyjny pod względem kosztów w porównaniu z Europą Zachodnią i Północną”.

Dla Mathieu Cariou, konsultanta ds. strategii, wyzwaniem jest odporność. „Wiele firm jest uzależnionych od jednego klienta, który generuje nawet 80% ich obrotów. Gdy tylko pojawia się problem, oznacza to katastrofę. Kluczem jest dywersyfikacja”. Jego obserwacje potwierdzają kolejne kryzysy, w tym pandemia, zablokowanie Kanału Sueskiego, wojna na Ukrainie i gwałtowny wzrost cen energii. „Łańcuchy dostaw zostały niestety zakłócone przez kolejne kryzysy” – mówi Mathieu Cariou, który uważa, że producenci muszą „zamienić zmienność w przewagę i budować odporność”. Aby to osiągnąć, zaleca lokalnym firmom lub tym, które chcą rozpocząć działalność w Europie Środkowej, „dywersyfikację bazy klientów, wykorzystanie czynników ESG (środowiskowych, społecznych i związanych z ładem korporacyjnym) jako dźwigni różnicowania oraz skupienie się na robotyce, sztucznej inteligencji i automatyzacji”.

Uniwersytety i szkolenia również wydają się być ważnymi atutami. „Współpraca z instytucjami ma zasadnicze znaczenie dla szkolenia specjalistów w dziedzinie kompozytów i stymulowania innowacji” – mówi Philippe Estin, podczas gdy Mathieu Cariou uważa, że „współpraca ze start-upami i uniwersytetami ma fundamentalne znaczenie dla osiągnięcia kolejnego poziomu”.

Jeśli chodzi o sektory, przykładów jest wiele. Polska jest już dziewiątym co do wielkości eksporterem superjachtów na świecie. Ma silną tradycję w budowie statków, historycznie skupioną na stali, ale obecnie przesuniętą w kierunku kompozytów. „To kraj z doświadczeniem, podwykonawcami, producentami OEM i pulą wykwalifikowanej siły roboczej” – podkreśla Cariou. Aeronautyka i kosmonautyka dodają do tego tempa, podobnie jak kolej. „W ciągu pięciu lat Polska stworzy infrastrukturę kolejową, która będzie mogła obsługiwać pociągi szybsze niż francuskie TGV!” – entuzjazmuje się Rafał Matecki, regionalny menedżer produktu w firmie Milar.

Andrzej Czulak, prezes Polskiego Klastra Technologii Kompozytowych (PKTK), podkreśla „znaczenie wspierania zarówno inwestycji zagranicznych, jak i rozwoju lokalnych graczy”. Lokalny ekosystem korzysta zatem z silnego wsparcia instytucjonalnego. Piotr Placha, szef Centrum Eksportowego, analityk strategiczny i doradca handlowy w Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu (PAIH), zwraca uwagę, że Polska jest „szóstą co do wielkości gospodarką w Europie, o stale rosnącym imporcie i eksporcie”. Ze swojej strony Jerzy Kopeć, dyrektor Departamentu Ładu Korporacyjnego i Gospodarki regionu Małopolski, podkreśla inwestycje w badania i rozwój oraz zaangażowanie swojego regionu w międzynarodowy projekt pilotażowy dotyczący wodoru.

Prezentowane rozwiązania techniczne

Oprócz spotkań biznesowych, JEC Forum Central Europe umożliwiło wystawcom i prelegentom zaprezentowanie szerokiej gamy konkretnych rozwiązań odpowiadających potrzebom branży kompozytowej podczas konferencji.

Bergolin zaprezentował BergoLED, żywicę naprawczą UV, która według producenta może skrócić czas naprawy włókna szklanego nawet o 90%. Technologia ta, zaprojektowana z myślą o różnych metodach (laminowanie ręczne, infuzja, kompresja próżniowa), jest przeznaczona zarówno dla rynków przemysłowych, jak i sportowych, rekreacyjnych, z zastosowaniem w kajakarstwie i paddleboardingu.

Produkcję addytywną reprezentowała również firma Massivit 3D i jej drukarka Massivit 10000, przeznaczona do produkcji form do kompozytów. Jej zasada działania opiera się na podwójnej głowicy, z której jedna drukuje powłokę ochronną z polimeryzowanego promieniami UV, rozpuszczalnego w wodzie fotopolimeru, a druga wtryskuje materiał termoutwardzalny. Po utwardzeniu powłoka rozpuszcza się w wodzie, pozostawiając izotropową formę gotową do użycia. „Region ten ma dla nas strategiczne znaczenie, a wydarzenie to odbywa się w idealnym momencie” – mówi Björn Björnström, kierownik regionalny na obszar EMEA, który liczy na lokalną współpracę z TR Solution w celu wzmocnienia swojej obecności w Polsce. „Współpracujemy bowiem z firmą Sika w zakresie materiałów, a produkty Sika są dystrybuowane w Polsce przez TR Solution” – wyjaśnia.

Firma Carlo Riccò & F.lli zwróciła uwagę na swój system nienasyconej żywicy poliestrowej P472GR, bez mineralną formułę zaprojektowaną specjalnie do produkcji form GFRP odpornych na cykle autoklawowe. „Klienci oczekują stabilności od form GFRP” – wyjaśnia Edoardo Serini, Full Stack Sales. „Ta stabilna i szybka w użyciu żywica, gotowa do użycia w ciągu 24 godzin po dodaniu katalizatora, charakteryzuje się niską liniową kurczliwością, temperaturą zeszklenia powyżej 150°C oraz konkurencyjnością ekonomiczną w porównaniu z systemami węglowymi + epoksydowymi” – wyjaśnił podczas warsztatów.

Zrównoważony rozwój był również głównym tematem dyskusji. Podczas konferencji poświęconej materiałom odnawialnym i biokompozytom firma Infinici zaprezentowała swój opatentowany proces mechanicznego recyklingu włókien szklanych i węglowych pochodzących z odpadów produkcyjnych. „Pracujemy z nowymi włóknami, które nie zostały jeszcze impregnowane żywicami. Zbieramy je, oczyszczamy, tniemy i produkujemy nowe tekstylia do wykorzystania w formowaniu tłocznym, GMC lub SMC” – wyjaśnia Mark Ludwig. „Bardzo dobra jakość powierzchni i wysoka sztywność po nałożeniu żywicy eliminują potrzebę dodatkowej obróbki powierzchni. Nasze rozwiązania są skierowane do takich sektorów, jak sport, rekreacja i transport publiczny, ponieważ pozwalają one zmniejszyć emisję CO2, pozostając jednocześnie konkurencyjnymi. Są one jednak również interesujące dla wykonawców z sektora obronnego, ponieważ poszukują oni sztywnego materiału, a nasze rozwiązanie jest tańsze niż materiał pierwotny” – wyjaśnia.

Dzięki tym rozwiązaniom Forum zilustrowało różnorodność odpowiedzi na aktualne wyzwania: szybkie naprawy, nowe materiały, produkcja addytywna, procesy cyrkularne. Wszystkie te rozwiązania potwierdzają, że Europa Środkowa, daleka od bycia tylko rynkiem wschodzącym, jest podatnym gruntem do eksperymentowania i rozwoju kompozytów przyszłości.

Źródło: JEC COMPOSITES